Natuursteen Praille: elke vierkante centimeter efficiënt benut

Vanaf de weg is een enorme muur van Belgische blauwe hardsteen te zien. In de muur is een uitsparing waar via een rail een werktafel naar binnen gereden kan worden. Rechts ervan wordt met behulp van vacuümzuigers een plaat blauwe hardsteen door een andere uitsparing, net onder het dak, naar binnen vervoerd. Links van de muur is een kleine etalage te zien, met achter glas enkele voorbeelden van werken uit natuursteen. Boven de etalage staat Natuursteen Praille J. De ‘J’ verwijst naar John Praille, de vijfde generatie in een natuursteenfamilie. Samen met zijn zoon Birgen, zijn echtgenote Carine en dochter Rebecca runt hij het familiebedrijf aan de Mechelseweg in Kapelle-op-den-Bos.

Extra generatie

Lange tijd dacht John Praille dat het gelijknamige natuursteenbedrijf in 1910 zijn oorsprong had. Totdat Erfgoedcel Kapelle-op-den-Bos en de Heemkundige Kring van Londerzeel samen tot een opzienbarende ontdekking kwam. “Deze verenigingen zijn op zoek gegaan naar de oorsprong van de steenkappersfamilie Praille. Ze zijn tot de ontdekking gekomen dat twee ateliers met de naam Praille hebben bestaan en/of nog bestaan, één uit Londerzeel en wij in Kapelle-op-den-Bos een gemeenschappelijke voorouder delen. De grondlegger van ons bedrijf is niet Emile Praille (1910) maar echter wel zijn vader, Emmanuel Praille. Na de dood van vader, zorgde Emile voor de opleiding van zijn jongere broer Clemens. Op achttienjarige leeftijd zette Clemens het atelier in Kapelle-op-den-Bos verder. Emile trok in 1889 dan met zijn gezin naar Londerzeel om daar een nieuw steenkappersbedrijf te starten.”

Emmanuel Praille werkte tussen 1851 en 1854 aan de uitbreiding van de kerk van Leest. De familie is afkomstig van Sint-Jan-Geest – de woonplaats van Emmanuel zoals die in zijn trouwakte staat vermeld – via Leest, waar hij dus werkzaam was aan de uitbreiding van de kerk, naar Kapelle-op-den-Bos verhuisd, nog steeds de huidige locatie. “Dat betekent dus dat ik de vijfde generatie steenkappers Praille ben en Birgen de zesde. En dat ons bedrijf misschien wel het oudste nog actieve natuursteenbedrijf in België is, in ieder geval een van de oudste. Ter vergelijking, de Belgische blauwe hardsteengroeve Carrières du Hainaut – waar wij veel steen van verwerken – bestaat bijna veertig jaar korter”, legt John Praille uit.

Van kinds af aan

In 1967 nam Jan Paul Praille, de vader van John, het natuursteenbedrijf over. Voor John was het een uitgemaakte zaak dat hij bij zijn vader in de zaak aan de slag ging. “Ik ben officieel in 1982 bij mijn vader gaan werken. Ik was toen zeventien jaar. Van kleins af aan kwam ik in de werkplaats, we woonden boven de werkplaats. Mijn broer en zus wilden niet in het bedrijf werken, dus was het vrij logisch dat ik die stap zou maken. In die tijd maakten we hoofdzakelijk grafmonumenten, later ook bouwtoepassingen. Denk aan trappen en keukenbladen, allemaal in Belgische blauwe hardsteen. Keukenbladen doen we overigens niet zo veel, af en toe voor een particulier. Het is nooit onze ambitie geweest om veel keukenbladen te produceren. In een straal van vijfentwintig kilometer rondom Kapelle-op-den-Bos zitten genoeg bedrijven die zich hebben gespecialiseerd in de productie van keukenbladen. Ik geloof dat ze samen zo’n vierhonderd per week produceren.”

Trappen

Dertig ton Belgische blauwe hardsteen verwerkt Natuursteen Praille per maand, verzekert Birgen. “We maken dorpels, plinten, portieken, maar vooral trappen. De laatste tien jaar is onze productie van trappen enorm toegenomen. Momenteel maken we zo’n honderdvijftig trappen per jaar.”

De toename van de productie van trappen is vooral toe te wijzen aan de investering in een cnc-gestuurde vijfassige zaagmachine. Natuursteen Praille kocht in 2013 een Donatoni Jetmove bij VIEK-Machines.com uit Brugge. Eigenaar Viek Seynhaeve weet zich de levering nog goed te herinneren. “Het was de allereerste Donatoni Jetmove in België, een monobloc machine. We hebben de machine in onderdelen moeten leveren, want er was absoluut geen mogelijkheid om de machine in zijn geheel naar binnen te transporteren. In de werkplaats is de machine vervolgens opgebouwd.”

De eerste machine van de Italiaanse fabrikant Donatoni bleek een opmaat naar meer. John: “In 2017 hebben we een tweede Donatoni gekocht, een Echomove met Twin-tafels. En in 2021 opnieuw een Donatoni Jetmove die in tegenstelling tot de eerste machine wel in zijn geheel kon worden geplaatst. Deze staat achterin de werkplaats geplaatst.” 

Efficiëntie Natuursteen Praille

Een rondgang door het bedrijf laat zien hoe efficiënt Natuursteen Praille omgaat met de beperkte ruimte. Onder een overkapping staat John buiten platen blauwe hardsteen te schuren. Achter de schuurmachine staat een splinternieuwe waterzuiveringsinstallatie. “Dit is de meest compacte waterzuiveringsinstallatie die ik ooit heb geleverd”, verzekert Seynhaeve. “Dat was echt een gevalletje passen en meten.” Binnen bedient een van de twee medewerkers van het bedrijf de ‘oudste’ Donatoni-machine. Verderop in de werkplaats staat een tweede machine, de nieuwste Donatoni Jetmove. Aan de overkant van de twee Donatoni’s bedient een andere medewerker een kantenpolijstmachine. Via een smalle doorgang wordt de Donatoni Echomove Twin-machine bereikt. Deze machine is voorzien van een tafel die naar buiten kan rijden. “Om deze machine te plaatsen, hebben we het dak eraf moeten halen. En omdat de machine wat hoger was dan de muur van Belgische blauwe hardsteen, hebben we de muur aan de linkerkant van buitenaf gezien verhoogd. Er bleef aan de rechterkant nog net genoeg ruimte over om aan de lage kant platen naar binnen te transporteren. Dat is precies uitgekiend.”

Om de machine te beladen en lossen, hangt een zwenkarm aan het plafond bevestigd. Birgen vertelt: “Ook hier moest veel worden gemeten om het passend te krijgen. We dachten nooit dat alles erin paste. Viek heeft ons hierover geadviseerd”, vertelt John. Seynhaeve legt uit hoe hij te werk is gegaan. “Ik heb een achtergrond als werktuigbouwkundige. Vooraf teken ik de ruimte in AutoCAD in. Vervolgens laat ik in 2D zien hoe het eruit komt te zien. Zo heb ik de kantenslijper, de cnc-machines en de zaagmachines op een manier ingetekend dat platen er nog langs kunnen. Zo heb ik ook ingemeten dat de zwenkarm precies past. De productielijn is op deze manier het meest praktisch, er is optimaal gebruik gemaakt van de beschikbare ruimte. En ieder keer zeggen de mensen van Praille dat het de laatste machine was… Maar dan kwam er weer een telefoontje”, lacht hij.

Foto

John laat een foto zien van een erg jonge Birgen. “Deze foto is genomen tijdens een bezoek van de toenmalig Vlaams minister Dirk Van Mechelen. De kleine Birgen zit met veel interesse te kijken naar mij terwijl hij ter demonstratie een stuk witte steen zit te hakken”, lacht hij. “Als kleine jongen wist ik al wat ik wilde, bij mijn vader in het bedrijf werken”, vervolgt Birgen. “Vroeger zat ik overdag bij mijn grootmoeder – mijn grootouders wonen naast de werkplaats – maar ik wilde veel liever bij mijn vader en grootvader in de werkplaats zijn, of met ze mee op de vrachtwagen. Dat was pas echt een avontuur. In 2010 ben ik op negentienjarige leeftijd bij mijn vader aan de slag gegaan. Mijn ouders hebben meteen geïnvesteerd in een Thibaut cnc-machine waar ik voornamelijk alle massieve freeswerken uitvoer. Mijn ouders en ik hebben dezelfde visie, werken goed samen. Samen vormen we de drie-eenheid van Natuursteen Praille.”

Verderop aan de Mechelseweg ligt nog een loods van Natuursteen Praille. “Hier hebben we wat voorraad staan. Ook staat er een oude ciseleermachine, die nog prima functioneert. Hier kunnen we ook blauwe hardsteen zandstralen.” Eyecatcher in de loods is een oldtimer truck van Opel. “Dit is op enkele details na de truck waar mijn grootvader en mijn vader vroeger mee reden. Ik heb hem vorig jaar voor Vaderdag gekregen”, vertelt John trots.

“Dat alles in één keer past, dat vind ik het mooiste van het werk. Alles moet ‘juist’ zijn”, vertelt John. Zijn zoon Birgen beaamt dat. “En met de hedendaagse machines kan dat ook gemakkelijk. Het geeft mij enorme voldoening om met de machines te werken. Als een profilering helemaal goed is, dat is mooi. Een werkstuk moet klaar van de machine komen, klaar om direct geplaatst te worden. Dan is het perfect.” Volgens Seynhaeve is de zesde generatie van de natuursteenfamilie Praille ook trots op wat hij maakt. “Birgen stuurt mij regelmatig foto’s van werken die hij heeft gemaakt. Dat vind ik echt mooi, als iemand die trots uitstraalt en het plezier in het werk heeft.”

Opvolging Natuursteen Praille verzekerd

John denkt nog lang niet aan stoppen. “Ik vind het werken nog steeds veel te leuk”, legt hij uit. “Eigenlijk steeds leuker, want toen we acht man personeel hadden was ik alleen maar bezig alles te regelen. Nu hebben we nog maar twee man personeel buiten Birgen en mijzelf en nu werk ik veel meer in de productie. Ik kan over vier jaar met vervroegd pensioen, maar ik moet er niet aan denken. Dit is mijn leven, dit zie ik mij nog wel een jaar of tien doen. En het is een prettig gevoel dat met Birgen mijn opvolging is verzekerd.”  

Dit artikel is gepubliceerd in NATUURSTEEN 8-2022. Nog geen abonnee? Klik hier!