Edo Loenen klapt zijn laptop open en laat enthousiast een aantal foto’s zien. “De eerste keer dat ik er kwam, wist ik echt niet wat ik zag. Er was én is nog steeds een hoop te doen”, vertelt hij. ‘Er’ is Oeganda en het bedrijf dat op de foto’s is te zien, is Kyogo Mazinga Company, een natuursteenbedrijf dat wordt gerund door Joshua en Sharon Sabiiti. Loenen bezocht onlangs het bedrijf voor de vijfde keer. Hij deed dat als vrijwilliger van PUM Netherlands senior experts. Hij legt de gedachte achter de organisatie uit: “PUM Netherlands senior experts is een vrijwilligersorganisatie die zich richt op duurzame ontwikkeling van het midden- en kleinbedrijf in ontwikkelingslanden en opkomende markten. We bieden praktische kennis binnen de belangrijkste sectoren van de economie en hebben daarbij oog voor producenten en consumenten. Wij werken met persoonlijke aandacht en een instelling waar je op kunt bouwen. Altijd met respect voor mens, cultuur en milieu. Wij stimuleren het welbevinden en de ontplooiing van onze medewerkers, vrijwilligers en klanten. We creëren hiermee positieve impact op de economie, het milieu en de samenleving. Klanten willen graag met ons samenwerken en de keten van kennis delen vergroten. O ja, PUM stond oorspronkelijk voor ‘Programma Uitzending Managers’. Omdat de organisatie allang niet meer alleen managers uitzendt en inmiddels ook werkt met andere specialisten en ondernemers, wordt nu alleen de afkorting PUM gebruikt, met de toevoeging Netherlands senior experts.”

Oom

Loenen kwam via zijn oom Co Dekker – voormalig directeur van Dekker Natuursteen in Loosdrecht – in contact met PUM. “Mijn oom was na zijn pensioen vrijwilliger voor PUM en vertelde daar enthousiaste verhalen over. Hij mocht toen maar tot zijn 70ste vrijwilliger zijn; tegenwoordig is de maximumleeftijd 72 jaar. Ook mijn vroegere collega en mededirecteur Jan van Luijk heeft na zijn pensionering jarenlang voor PUM gewerkt. Op mijn 67ste heb ik het stokje van hem overgenomen. Ik werk voor de sector Building & Construction, afdeling Building Materials met specialiteit natuursteen. Mijn oom ging de eerste keer naar Nepal, maar liefst drie maanden duurde die missie. Nu is het anders ingericht, je gaat maximaal drie weken. Na een half jaar ga je weer terug om te kijken wat er met je adviezen is gedaan. Mijn ervaring is dat er met zo’n 80 procent niets is gedaan. Maar het gaat juist om het deel waar ze wel iets mee hebben gedaan”, vertelt Loenen.
PUM werkt met lokale vertegenwoordigers die als een soort agenten optreden voor PUM naar de bedrijven, gaat de vrijwilliger verder. “Ik heb contact met een Nederlandse vrouw die met haar man ter plekke een consultancy kantoor runt. Het Oegandese bedrijf dient een aanvraag voor de ondersteuning aan, de vertegenwoordigers stellen een expert voor en het bedrijf heeft de uiteindelijke keuze.”

Plan

Sabiiti van Kyogo Mazinga Company had naast algemene ondersteuning en behoefte aan aanvullende kennis over natuursteen en de productie daarvan ook een concrete vraag voor Loenen: kun jij voor mij een Human Resource-plan opstellen. Om dat goed te kunnen doen, moest de Nederlander ter plekke eerst de situatie leren kennen. “De medewerkers van Kyogo Mazinga Company hebben kost en inwoning, krijgen een klein salaris en ze zijn verzekerd. Van het eerste loon dat ze verdienen kopen ze soms direct een dure iPhone. Een groot probleem in het gebied waar het bedrijf ligt, Kira – Kito Village, een buitengebied ten noordoosten van Kampala, is dat de stroom regelmatig uitvalt. Drie weken geen stroom betekent automatisch drie weken geen inkomen. Ik zag dat ze plichtmatig hun werk uitvoerden. Daarom heb ik het advies aan Joshua gegeven om met de jongens projecten te gaan bekijken. Maak ze trots op wat ze doen!”
Naast het opstellen van een HR-plan heeft Loenen ook de rol van coach. “In de tijd dat ik als expert in Oeganda aanwezig ben, worden praktisch dagelijks zogenoemde Toolbox-meetings gehouden met Joshua en zijn medewerkers. Tijdens zo’n meeting moet naar voren komen met welke vragen hij zit. Ook bespreken we wat er de voorgaande dagen goed en fout is gegaan. Ik probeer hem te coachen.” 

Kloofstrippen

Het natuursteenbedrijf van Sabiiti is gespecialiseerd in kloofstrippen. Die worden gemaakt van marmer afkomstig uit het noordoosten van Oeganda, basalt en kwartsiet uit de omgeving van de hoofdstad Kampala en kalksteen uit Kenia. “Sabiiti is eigenaar en marketingmanager, zijn hoofdman Martin Aadhill is de praktisch innovatieve man van het bedrijf. Hij is geoloog, maar heeft ook jarenlang in groeves en bedrijven in onder andere Egypte en Oeganda gewerkt. Zo gebruikt hij het afval dat bij de productie van kloofstrippen ontstaat als bestanddeel van nieuwe producten. Hij heeft zelf een machine gemaakt om van het afval terrazzotegels te produceren. Ook is hij bezig met een methode te ontwikkelen om met steenslik tegels te maken”, vertelt Loenen.
Loenen laat op zijn laptop nog wat foto’s zien. Het zijn afbeeldingen van projecten die Kyogo Mazinga Company heeft uitgevoerd. Veelal zijn het kapitale villa’s, die je in een land als Uganda niet zo snel zou verwachten. “De corruptie in Oeganda is enorm. Je hebt daardoor een hele grote onderlaag met weinig inkomsten en een kleine toplaag die zich die enorme huizen kunnen veroorloven”, legt Loenen uit.

Technische vragen

Sommige vragen waar Sabiiti mee komt, hebben te maken met de bedrijfsvoering. Andere zijn specifieke technische vragen. Loenen noemt een voorbeeld: “In oktober vorig jaar toen ik er ook was, had iemand contact opgenomen voor nader advies. Joshua was benaderd voor een project dat door een Nederlands architectenbureau in Kampala was getekend. Het bureau wilde ook dat hij de plafonds zou monteren, hij wist echter niet hoe. Samen zijn we er naartoe gegaan en heb ik het advies gegeven hoe de panelen te verankeren. Enige tijd later heeft hij de opdracht gekregen en is het project inmiddels bijna gereed tot volle tevredenheid van de architect en klant.” Op andere fronten wordt de vrijwilliger uit Loosdrecht verrast door het vakmanschap van ‘zijn pupil’ in Oeganda. “Joshua liet mij een foto zien van een belettering die hij verdiept in kloofstukken had gemaakt. Het eindresultaat was spectaculair!”
Het werk dat Kyogo Mazinga Company uitvoert, is voor een groot deel handwerk. Een deel wordt met een grote zaag uitgevoerd. De stenen kantelen tijdens het zagen vaak. Hierdoor gebruikte het natuursteenbedrijf tot wel vijftienhonderd zaagbladen per jaar. “Een enorme kostenpost, zeker als je bedenkt dat door een eenvoudige oplossing dit aantal fors teruggebracht kan worden. Ik heb geadviseerd houten spietjes te gebruiken om de stenen op hun plaats te houden. Daarnaast heb ik er op gewezen dat kwartsiet niet met een universeel zaagblad gezaagd moet worden. Niet normaal hoe de vonken je om de oren vlogen”, lacht Loenen. De adviezen hebben hun nut bewezen, want het natuursteenbedrijf uit Oeganda verbruikt nu gemiddeld vierhonderd zaagbladen per jaar.

Logistiek

Ook op logistiek gebied heeft Loenen Sabiiti bijgestaan. “De stenen werden wel vijf keer in een mal samengelegd en iedere keer moesten ze weer worden geteld”, vertelt hij. “Ik heb voorgesteld om de stenen in kartonnen boksen te verpakken. Je hoeft ze maar één keer te tellen, want vijftig dozen bevat 50 vierkante meter aan stenen. Ook wil hij gebruik maken van een vorkheftruck. Dat is nu nutteloos, want eerst moet het bedrijfsterrein geasfalteerd worden. Het vervoer van de stenen is sowieso nog wel een dingetje. Er wordt geen gebruik gemaakt van kranen, alles wordt met de hand uit de groeve gehaald. Daarnaast mogen de blokken niet te groot zijn, omdat de zaaghoogten van de machine niet instelbaar is. De zaagmachines worden gebruikt om de stenen te splijten, waarna ze aan twee kanten worden gekloven met widia beitels.”
Loenen heeft Sabiiti ook laten zien hoe in Nederland en België in de natuursteensector wordt gewerkt. “Ik heb samen met hem een aantal projecten bezocht. Ook zijn we bij een paar bedrijven gaan kijken, bij Steenhouwerij Buitenpost en Veenstra Natuursteen in Uithuizermeeden. We hebben een groeve van Renier Natuursteen en het bedrijf in Aarschot bezocht om een beeld van de winning en productie van natuursteen in onze omgeving te laten zien. Joshua heeft het reilen en zeilen van een natuursteengroothandel in Deinze bij Brachot-Hermant kunnen meemaken en ten slotte zijn we bij Van Voorden naar zaagbladen gaan kijken. In september komt hij waarschijnlijk weer deze kant op. Dan kunnen we weer een aantal bedrijven bezoeken en ik wil hem meenemen naar Marmomac in Verona. De begeleiding van Joshua vind ik erg leuk en vooral ook dankbaar werk. Ik raad het alle aanstaande pensionado’s aan!”