De ornamenten zijn zogenoemde klauwstukken met gebeeldhouwde voluten en acanthusbladeren en ze zijn waarschijnlijk gemaakt in de achttiende eeuw. Ze fungeerden als geleidelijke overgang tussen het horizontale en verticale deel van een topgevel. Het is mooi dat dergelijke ornamenten een bestemming hebben waardoor de bewoners van de wijk op ooghoogte kunnen genieten van het aloude steenhouwersambacht.
Ornamenten van Bentheimer zandsteen
Deze ornamenten zijn van Bentheimer zandsteen gemaakt, die in Duitsland wordt gewonnen. De verse steen is van nature crèmekleurig, in de buitensituatie verweert deze steen vrij egaal van donkergrijs tot zwart. Velen ervaren deze zwartverkleuring als vuil en lelijk. De oorzaak van de verkleuring is echter een complex proces waarbij niet alles bekend is over de ware aard van de zwarte verweringslaag. De verkleuring gaat millimeters diep de steen in.
Het reinigen van monumentaal natuursteen is niet vanzelfsprekend en kan de instandhouding van de monumentwaarde nadelig beïnvloeden. Daarom moet er terughoudend worden omgegaan met reinigen, temeer als dit alleen maar om esthetische redenen wordt uitgevoerd. Om natuursteen op een juiste manier te reinigen, is kennis nodig van het te reinigen materiaal. Met het reinigen van de hier genoemde ornamenten kunnen ook bouwhistorische sporen verloren gaan, bijvoorbeeld resten van (olie)verf die wijzen op een historische kleurafwerking. Het reinigen van monumentaal natuursteen mag niet zomaar worden uitgevoerd en is vergunningsplichtig.
Advies NATUURSTEEN Helpdesk
De NATUURSTEEN Helpdesk heeft het volgende advies: het is niet aan te raden om uit te gaan van volledige reiniging en het weer in de originele kleur terug brengen van de steen. Beter kunnen de ornamenten worden schoon gespoeld, waarbij alleen opliggend vuil en alg wordt verwijderd en de steen (met mogelijke verfresten) onaangetast blijft.
Voor meer informatie over het reinigen van gevels zie informatieblad nummer 17 in de serie ‘Restauratie en beheer’ van de Rijksdienst voor Monumentenzorg (het huidige RCE) en hoofdstuk 5 uit de Uitvoeringsrichtlijn voor gevelreiniging URL 2826-08 van IKG-IKOB.